Yeni Tipografi-Times New Roman Yazı Karakteri-Stanley Morison
Yeni Tipograf
Grafik tasarım alanında 20. yy'ın başında ortaya çıkan yaratıcı yeniliklerin büyük bir kısmı, modern sanat hareketlerinin bir uzantısı olarak meydana gelirken, bu hareketlerden bağımsız olarak çalışan birçok tasarımcı da "Yeni Tipografi"
adı altında önemli gelişmeler ortaya koymuştur..Bu tasarımcılar öncelikle estetiği işlevin yaratacağı ilkesinden yola çıkarak, dolaysız bir görsel anlatım biçimi kurmaya çalışırken, tasarımcının konumunun her zaman işlevsel olması gerektiğini savunmuşlardır..Konstrüktivist düşüncelerin tipografiye uyarlanması
üzerine kuramlar geliştirerek, Modernist kuramları gündelik baskı sistemlerine uygulanacak bir biçime getiren ve bu yeni tipografiyi büyük kitlelere tanıtan sanatçı Jan Tschichold'dur.. 1928'de yazdığı "Die Neue Typographie" (Yeni Tipografi ) adlı kitabında, yeni tipografinin süslemeden kaçınarak, yalnız iletişim işlevine cevap verecek biçimde planlanacak olan akılcı bir tasarıma dayanması gerektiğini savunmuştur.. Bu dönemde, her türlü kalınlık ve boyutlardaki serifsiz
yazı, modern harf karakteri olarak kabul edilmiştir..
Tasarımlar ise geometrik bir grid üzerinde planlanarak, strüktür, denge ve vurgulama için genellikle çizgiler ve şeritlerden yararlanılırken, görüntü olarak fotoğrafın nesnelliği ve ayrıntılı netliği yeğlenmiştir..Yeni Tipografi'nin özgün tasarımcılarından biri olan Hollandalı Piet Zwart da Dada hareketinin devingen yapısıyla De Stijl'in işlevselliğini ve biçimsel niteliğini biraraya getirerek, görünüşte birbiriyle çelişen bu iki hareketten bir sentez yaratmıştır..
Picasso ve Matisse'in resmin malzemesine yeni bir anlayış getirmeleri gibi, Zwart da geleneği yıkarak, grafik tasarımın malzemesine yeni bir görsel anlatım kazandırmıştır..Harf karakterlerinin, metnin içeriğine ters düşmemesi aksine onu görsel olarak da desteklemesi gerektiğini savunan Zwart, bu düşüncesini, geleneksel tipografinin statik uyuma dayanan yapısını kırıp, ritmik-dinamik bir kompozisyon anlayışı geliştirerek tasarımlarına uyarlamıştır..Sözcüğün görsel yanı elverdiği sürece, kurnazca ve esprili bir biçimde, çağrışımlardan yararlanarak yaptığı oyunlarla hem tipografiye yeni bir canlılık kazandırmış hem de okumayı çekici hale getirmiştir..Ancak tipografiyle yaptığı bütün oyunlara karşın, işlevsel ve amaca yönelik tasarım yapma ilkesine sadık kalması nedeniyle, sonuçta işlevsel tipografiye yeni bir üslup getirmiş ve bu çabası tasarıma yaptığı en önemli katkılardan biri olmuştur..
Bir başka Hollandalı sanatçı Hendrik N.Werkman (1882-1945) ise, çalışmalarında dizgi malzemesi, mürekkep ve mürekkep merdanesi kullanarak, yalın sanatsal ifadeler yaratmıştır..Werkman'ın, tasarımlarında hazır unsurlar kullanması, Dadacılar'ın özellikle fotomontajda uyguladıkları yaratıcı süreci çağrıştırmaktadır..Lissitzki gibi, Werkman da harfi, yazıyla iletişim kurmanın dışında, somut görsel bir biçim olarak kullanmıştır..Bu dönemin ünlü Hollandalı grafik tasarımcılarından biri de Paul Schuitema'dır (d. 1897-?)..
Schuitema, Yeni Tipografi'nin ustalarından biri olarak, Konstrüktivizm ve De Stijl'in ilkelerini reklamcılığa uyarlamıştır..
Fotoğrafın, bir ilelişim aracı olarak kullanılmasına önemli katkılarda bulunan İsviçreli fotoğrafçı ve tasarımcı Herbert Matter (1907-? ) fotomontaj tekniğiyle ve birden fazla negatifi üst üste basarak ilginç afiş tasarımları gerçekleştirmiş, turistik afişe yeni bir anlatım getirmiştir..Matter ayrıca, aşırı boyut farklılığıyla ve
siyah-beyaz fotoğrafa renk ekleyerek tasarım etkinliklerl yaratmıştır..
1930'larda fotoğrafı grafik tasarımda kullanan bir başka yenilikçi sanatçı İsviçre'li Walter Herdeg olmuştur..Herdeg, İsviçre'nin turistik bölgeleri için reklam ürünleri tasarlarken, kolaj yaptığı fotoğraf görüntüleriyle dinamik kompozisyonlar yaratmıştır..Yeni Tipografi alanında son derece özgün çalışmalar gerçekleştiren tasarımcılardan Hollandalı Willem Sandberg de II. Dünya Savaşı yıllarında ortaya koyduğu "experimenta typographica" (tipografik denemeler) adlı tasarımlarını savaştan sonra yaptığı çalışmalarında kullanmıştır..Tasarımlarında simetriye karşı çıkarak, parlak ana renkleri dramatik bir biçimde, karşıtlıklardan da yararlanarak kullanmayı yeğleyen sanatçı, kompozisyonlarında ve serifsiz yazılarla, kağıttan yırtarak elde ettiği büyük kalın harf biçimlerini birarada kullanmıştır..
Grafik tasarımda "Yeni Tipografi'nin ilkeleri, Rusya ve Hollanda'da başlamış, Bauhaus'ta kristalize olmuş ve en açık anlatımını Tschichold'da bulmuştur.. 20. yy'ın ussal ve bilimsel anlayışı bu uygulamalarla grafik bir ifade kazanmıştır..Yeni Tipografi, yaratıcılığı kısıtlamak yerine, tasarımcıları işlevsel ve etkili bir görsel iletişim geliştirmeye itmiştir..
Times New Roman Yazı Karakteri
Times New Roman, serif bir yazı tipidir. İlk olarak The Times gazetesi tarafından kullanılmaya başlanmıştır. 1931 yılında Monotype'ın İngiltere kolunda olan Stanley Morison ve Victor Lardent tarafından tasarlanmıştır. Stanley Morison'ın The Times'ın basımının kötü olduğu ve bunun arkasında da tipografinin yattığını söyleyen bir makalesinden sonra üretilmiştir. Yazı tipi The Times'ın reklam kolundan olan Lardent tarafından çizilmiş ve Morison tarafından denetlenmiştir. Bundan önceki yazı tipine "Times Old Roman" (Times Eski Roman) denildiği için Morison'ın tasarımı "Times New Roman" adını aldı ve The Times gazetesinde ilk kez 3 Ekim 1932 günü kullanılmaya başlandı. Bir yıl sonra, yazı tipi ticari amaçla da kullanılmaya başlandı. The Times gazetesi, Times New Roman'ı 40 yıl boyunca kullandı, fakat 1972 yılında yazı tipini değiştirdi.
Bazı uzmanlar yazı tipinin William Starling Burgess tarafından üretilmiş bir yazı tipini taban olarak aldığını iddia etmektedir. Bu teori halen tartışmalıdır.
Stanley Morison
Yorumlar
Yorum Gönder